Sanat Güneşi Nasıl Doğar

Okul Öncesi Öğretmen Burcu Bal, 12 Kasım 2021
Çocuk ve Sanat

Sanat hiç şüphesiz ki herkese iyi gelmiştir. Kiminin görsel, kiminin işitsel, kiminin dokunsal yolla aldığı bu haz ruhumuzu iyileştirirken içimizdeki bizi ortaya koymaya olanak sağlar. Şimdi arkanıza yaslanın ve bir çay/kahve eşliğinde şu müziği dinlemeye başlayın: “Field - Evengy Ginko”

“Ana-babalık, büyük bir serüvendir. Çocuğunuzun merakını uyandırmak, sizinkilerin de tekrar uyanmasını sağlayacak, sizinkilerin yeniden canlanması ise çocuğunuzunkilerin uyandırılmasında size yardımcı olacaktır. " - Julıa Cameron"

Çocuklar dünyayı elleri ile keşfeder. Örneğin; bebeklik döneminde çatal kaşık kullanmadan önce neden yiyecekleri bebeğin eline veriyoruz düşündünüz mü? Bebekler, elleri ile besine dokunduklarında yedikleri besinin hem dokusu hem de kokusu beyine ulaşarak hafızasında yer ediyor ve orada o besinle ilgili bir gelişim sağlanıyor.

Sanat da işte tam böyle bir şey: çocuğun beynini geliştiren, zeka gelişimine katkı sağlayan dallardan biri. Sanat derken sadece masa başı etkinliklerden bahsetmiyorum. Bir gezi planlayabilirsiniz. Çocuğunuzun yaşına göre bu bir market de olabilir, bir müze de. Hatta bir mağaza! Orada duyacağı sesler, göreceği nesneler muhakkak belleğinde şekillenip saklanacak.

Hareketli bir oyunu da sanatla birleştirmek mümkün. Bu bir müzik ve dans oyunu olabilir. 0-6 yaş aralığı için önerebileceğim bir oyun var: Heykel Oyunu. Ortamda bir müzik çalar ve oyuncular dans eder. Müzik durduğunda ise herkes heykel olur. Böylece heykel üzerine konuşulacak bir zaman da yaratılmış olur.

Heykel demişken… Dışarıda çamurla, toprakla oynayan bir çocuğun dinginliğine, dikkatine ve yüzündeki mutluluğa şahit oldunuz mu hiç? Çocuklar genelde günlük hayatta olan doğal materyallerle oynamayı daha çok tercih eder ve sever.

Ben onların bizlerden daha zeki, daha gerçekçi bireyler olduğu için böyle olduğunu düşünüyorum. İçlerindeki masumiyetle kurdukları hayal dünyaları ise onların yaratıcılıklarını ateşleyen müthiş bir duygu hüzmesi. Sizler de yalnızca bu iki elementle; yani toprak ve su ile harika zaman geçirebilirsiniz.

Sanat etkinliklerini yalnızca boya, fırça ve kağıtla değil; her şeyle yapabilirsiniz. Patates, soğan ve ip baskısını birçoğumuz biliriz. Ama lahana, marul, mandalin… aklınıza gelecek birçok doğal ürünün dokusunu kağıtta görebilirsiniz. Mesela evdeki bir danteli boyayıp kağıda basmak da çocuğun farklı şekilleri ve dokuları algılamasını sağlar. Ayrıca, 12 aylık ve sonrası çocuğun parmak el ayak baskısı yapıldığındaki mutluluğu beni hala şaşırtır. Deneyin, çocuğunuz da sevecek!

Artan kağıt malzemelerinden kes yapıştır kolajları, bir kozalağın boyanıp kapı süsü yapılması, bunun bir de minik sanatçınızın elinden çıkması ona aidiyet, başarı, benlik duygusu katarken birlikte geçirdiğiniz bu keyifli an yüzlerde tebessüm olarak kalacaktır.

Çocuğunuzla birlikte sanat etkinliklerinde bulunmak;

  • Çocuğunuzun merak duygusunu uyarmayı ve bu süreçte kendi merak duygunuzu da canlandırmayı,

  • Çocuğunuzun tutkularının sanata dönüşmesine yardım etmeyi,

  • Çocuğun kendini ifade etme becerisini güçlendirmeyi,

  • Çocuğunuzun yaratıcılık becerilerini geliştirirken kendi yaratıcılık haznenizi de tazelemeyi,

  • Yaratıcılık ve yaratıcı süreç için, yaşam boyu tutku geliştirmeyi nasıl başarabileceğinizi öğrenmeyi sağlar.

Okuma yazma çalışmaları çocukluk dönemi karalamaları ile başlar. Bu evrede siz ebeveynlere (bakım verenlere) yardımcı olmak için birkaç öneride bulunmak istiyorum. Bende bu yolda evrilen, değişen, öğrenen bir anne olarak bir kitaptan bahsetmek istiyorum: “Çocuklarda Sanat Eğitimi - Susan Striker”

Striker, çocukların eline boyama kitabı verilmesinin yaratıcılığı körelttiğini ve küçük bir çocuğun önüne birçok renk sunmak yerine tek renk ile bağlanmasına neden olduğundan bahsediyor. Şekil-zemin algısının oluşması için beyaz bir kağıdın siyah zemin, siyah bir kağıdın ise beyaz bir zemin üzerinde sunulmasının önemini vurguluyor. Doğrudan kalem ile başlamak yerine; önce parmak boya, sonra daha köşeli bir pastel boya (pastel boyanın dokusunu hissetmek beyne öğrenmeyi kolaylaştıran bir mesajı yollamayı sağlar) en son kalem kullanılmasını öneriyor.

Yapılan resimde “Çok güzel, aferin!” gibi taktir cümlelerinden çok resimde kullanılan renklere, motiflere, çizgilere odaklanılmasını, onlardan bahsedilmesini öneriyor. Resmin başka bir nesneye benzetilmemesini, yaratıcılığın körelmemesi ve “bir çocuk gibi resim yapmanın” önemi açısından gerekli olduğunu savunuyor. Ayrıca kitap, karalama evresinin öneminden bahsederken ay ay tabloda nelerin sizleri beklediğini de içeriyor.

Konu yaratıcılık ve etkileşim olduğunda Tolkido’dan bahsetmeden geçemeyeceğim. Tolkido’nun kendin yap setleri çocukların hayal gücüne alan açarak yaratıcılığını destekliyor. Çocuğunuz kendin yap kartlara istediği resmi çizebilir veya yapıştırabilir. Kartlara istediği sesi yükleyerek resimlerini seslerle canlandırabilir. Örneğin; birlikte bir kedi çizip, karta “miyaav!” sesini kaydederek hem görsel hem işitsel algısını destekleyebilirsiniz.

Çocukların becerilerini desteklemek için en yaratıcı araçlardan biri sanat. Çocuğun sanatsal becerilerini destekleyecek birçok etkinlik ve kitap bulunuyor. Ancak kitaptan ve tüm bu önerilerden önce ihtiyacımız olan şey çocuğa tanınan güvenli alan, sunulan materyal, hayal dünyasını ayakta tutan merak ve macera duygusuna verilen destek.

Kaynaklar

Striker S. (2005). Çocuklarda Sanat Eğitimi. (Çev. S. Akın A.) Epsilon Yayın Evi, İstanbul. (Orijinal İsim: Young at Art)

Cameron J., Lively E. (2014). Ebeveynler İçin Sanatçının Yolu Yaratıcı Çocuklar Yetiştirmek. Kırmızı Kedi Yayınevi, İstanbul. (Orijinal İsim: The Artist's Way)

Burcu Yüksel Bal

Okul Öncesi Öğretmeni