2 Yaş Sendromu ve Doğru Yaklaşımlar

Tolkido, 19 Kasım 2021
Çocuk Gelişimi

Büyümenin doğal bir süreci olan 2 yaş, aslında bebeklikten çocukluğa bir geçiş olarak tanımlanır. 18-36 aylar arasında çocukların bireyselleşmeye ilk adımı olarak görülen 2 yaş sendromu hem çocuklar hem de ebeveynler için bazı zorlukları beraberinde getirir. “Terrible Two” olarak bilinen bu dönem çocuğunuzun gelişimi için sağlıklı ve doğal bir süreçtir. Bu dönemde inat, öfke nöbetleri, her şeye hayır deme ve agresif tavırlar öne çıkar. Bu zorlu dönemi dikkatle yönetebilmek için tüm bunların sebebinin ne olduğunu anlamak gerekir.

Bebeklerin ilk yaşlarını doldurmasının ardından yavaş yavaş emekleme, yürüme gibi becerilerinin gelişmeye başladığını gözlemleriz. Anne sütü ile beslenmenin de sona ermesiyle bebekler için yepyeni bir dönem başlar. Artık annelerine bağlı olmadan beslenebilir, kucağa alınmaya ihtiyaç duymadan bir yerden başka bir yere gitmeyi başarabilirler. Bunun gibi bazı yeni becerilerin getirdiği güvenle beraber, artık özerkliklerini ortaya koyma arzusuna kapılırlar. Bu dönem bir bakıma ilk ergenlik dönemi olarak görülebilir.

Bu dönemde çocuklar bakım verenlerinin kontrolünden çıkmaya çalışarak kendilerini ispat etmeye çalışırlar.

Bu dönemde görülen istekler beraberinde düşüşleri de getirebilir. Dil ve iletişim becerileri henüz tam gelişmemiş olan bebeklerde çocukluğa geçme aşamasında, bir şeyleri başaramamanın getirdiği hayal kırıklığıyla birlikte şiddetli öfke nöbetleri görülebilir. Bu öfke, ağlama, bağırma gibi nöbetlerin sebebi aslında çocuğun kendini ifade etmeyi bilmemesidir.

Çevreleri üzerinde hakimiyet kurmak isteyen 2 yaş dönemindeki çocukların aklından çok fazla istek, merak ve düşünce geçmesine rağmen bu dönemde kelime hazneleri ve dil gelişimi henüz kendilerini ifade etmelerine yetecek kadar geniş değildir. Bu sebeple yaptırmak istediklerini ağlayarak, kendilerini yerlere yatarak, nesneleri fırlatarak hatta çevresindekilere şiddet göstererek kabul ettirmeye çalışabilirler. Bu duruma çözüm getirmek için sakin ve sabırlı olmanız şarttır. Sakin kalmak ve çocuğunuzun duygularını kontrollü biçimde ifade etmesine izin vermek onların duygusal ve zihinsel gelişimi için çok önemlidir.

Nasıl Davranılmalı?

Bu dönemde çocuklar özellikle ebeveynleri ile sürekli bir inatlaşma içinde olduğu için aileler bu konuda nasıl davranacakları konusunda zorluk yaşayabilir.

  • Çocuğunuzun bu dönemde bireyselliğini kendine, çevresine ve özellikle de anne babasına kanıtlamaya çalıştığını unutmayın.

    Bunu göz önünde bulundurarak, doğru yaptığını düşündüğünüz bir davranıştan sonra onu takdir etmeyi ihmal etmeyin. Çocuğunuzun duygularını ifade etmesine yardımcı olun ve yaşadığı tüm duygusal karmaşalara destek olduğunuzu ona hissettirin.

  • Sert cezalar verme veya öğrenilmiş çaresizliğe maruz bırakma yolunu kesinlikle tercih etmeyin.

    Örneğin çocuğunuz geç saatte televizyon izlemek ve uyumamak için ağlıyor, bağırıyor ve kendini yerlere atıyor olduğunu varsayalım. Bu durumda onu cezalandırma yolunu seçip odaya kapatmak veya onu yalnız bırakıp yorulana kadar ağlayarak susmasını beklemek gibi tepkiler çocuğunuzun gelişimine zarar verir. Bu gibi yöntemler kesinlikle sağlıklı birer çözüm değildir. Bu tarz kriz anlarında çocuğunuzun yanında olmalı, yaşadığı duyguyu anlamlandırması için açıklamalar yapmalı ve beraber sakinleşmesini beklemelisiniz. Sakinleşip sizi dinleyebilecek duruma geldiği zaman ne yapmanız gerektiğini ona sabırla anlatmalısınız.

  • Çocuğunuzun öfke gösterilerine dalga geçerek veya aşırı düzeyde tepkiler vermeniz bunu bir oyuna çevirmesine neden olabilir.

    Çünkü bu yaş dönemindeki çocuklar henüz yaptığınız ironiyi anlayamaz. Ne kadar sakin ve kontrollü olursanız krizleri de o kadar iyi yönetirsiniz.

  • Çocuğunuza anlaşılması güç ve uzun açıklamalar yapmak yerine kısa ve basit cümleler kullanın.

    Konuşurken veya bir uyarıda bulunurken göz hizasına inerek onunla konuşmanız ciddiye alındığını hissetmesini sağlar. Anlatımlarınızı kısa açıklamalarla günlük hayatınızdaki kişi ve nesnelerden örnekler vererek veya oyunların içerisinde vererek yapın. Böylelikle, ortak bir iletişim kurmayı başarabilirsiniz.

  • Ebeveynleri olarak daima ona güvendiğinizi hissettirin.

    Bu dönemde çocuğunuzun gelişimini desteklemek ve krizleri azaltmak için sınırları konusunda bir denge bulmak çok önemlidir. Çocuğunuzu çok sınırlamak ve her hareketine uyarıda bulunmak kadar tamamen özgür bırakmak da kişilik gelişimini olumsuz etkileyebilir. Tek başına yapabileceğini düşündüğünüz, oyuncaklarını kutusuna koymak veya bardağını mutfağa getirmek gibi sorumluluklar ve görevler vermekten çekinmeyin. Mümkün olduğunca kendi seçimlerini yapmasına izin verin. Örneğin dışarı çıkarken hangi ceketi giymek istediğini sorun ve iki seçenek gösterin.

  • Ebeveynler olarak birbirinizle uyumlu olmaya dikkat edin.

    Sizi son derece iyi gözlemleyip sınırlarınızı zorlamaya çalıştıkları bu dönemde çocuğunuz için iki ayrı doğruyu savunan rol modeller olmamaya özen gösterin. Annenin yasakladığı bir davranışa baba da göz yummamalıdır. Böylece örnek alması gereken net bir tutumu ona daha kolay öğretebilirsiniz.

2 yaş sendromu ne zaman biter?

2 yaş sendromu genellikle 3 – 3.5 yaşa hatta bazen 4 yaşa kadar devam ettiği durumlar olabilir. Her çocuğun kişisel ve duygusal gelişimine göre farklılık gösteren bu dönem çocuğunuzun zihinsel, duygusal ve dil gelişimi belirli bir olgunluğa eriştiğinde sona erer. Bu süreç boyunca bunun geçici bir dönem olduğunu aklınızda tutarak çocuğunuza kötü, şımarık, iyi yetiştirilmemiş gibi tanımlamalarda bulunmaktan kaçının. 2 yaş sendromu ile başa çıkmakta zorlanırsanız veya yardıma ihtiyacınız olduğunu hissettiğinizde bir uzmana başvurmaktan çekinmeyin.

Unutmayın. Her çocuk ve her ebeven-çocuk ilişkisi kendine özgüdür. Her ebeveynin kendi çocuğunun uzmanı olduğunu, onunla kurduğu ilişkide “en iyi olanı” yine kendisinin bileceğini aklınızdan çıkarmayın.

Kaynaklar

`Vincent Iannelli, What Are the Terrible Twos? (21.10.2021 tarihinde https://www.verywellfamily.com/terrible-twos-and-your-toddler-2634394 adresinden erişildi.)`

`Anna Davies, How to Deal With the Terrible Twos. (21.10.2021 tarihinde https://www.thebump.com/a/terrible-twos adresinden erişildi.)`

Derleyen: Ege Çakaloz Yıldız