Oyunun Çocuk Gelişimine Etkisi

Tolkido, 5 Kasım 2021
Çocuk ve Oyun

Oyun, çocuğunuzun sağlığı ve gelişimi söz konusu olduğunda bir eğlenceden çok daha fazlasıdır. Peki oyun oynamanın çocuklar için faydaları nelerdir? Saklambaçtan koşuşturmacaya, evcilikten rol yapma oyunlarına her türde oyun, çocuğunuzun zihnini, bedenini ve yaşamını zenginleştirir.

Oyun oynamak çocuğun, sosyal, duygusal ve bilişsel gelişime yardımcı olurken dil, bellek ve dikkat gibi becerilerin edinilmesinde de büyük rol oynar.

Amerikan Pediatri Akademisi’nin Oyunun Gücü: Küçük Çocuklarda Gelişimin Artırılmasında Pediatrik Bir Rol adlı raporu, çocuklar için akranları veya ebeveynleri ile oyun oynamanın, sağlıklı beyin, beden ve sosyal bağlar oluşturmanın anahtarı olduğunu açıklıyor. Araştırmalar, oyun oynamanın planlama, başkalarıyla geçinebilme ve duyguları düzenleme becerilerini geliştirdiğini gösteriyor. Yani oyun oynamak, dil gelişiminden matematik öğrenmeye hatta stresle baş etmeye kadar çocuklar için hayatın her alanında kritik bir rol oynuyor.

Oyun Süresi Azalıyor

Oyunun bilinen tüm faydalarına rağmen istatistikler, çocukların günlük oyun oynama süresinin giderek azaldığını ortaya koyuyor. Sıkı programlanmış aile ve okul zamanları, ebeveynlerin iş yaşamında artan rolü, güvenli oyun alanlarının azalması ve artan ekran süresi bunun başlıca sebepleri arasındadır.

Araştırmalar, ortalama bir okul öncesi çocuğunun her gün 4,5 saat TV izlediğini gösteriyor. Halbuki uzmanlar, özellikle 2 yaşına kadar hiç ekrana maruz kalmadan oyun oynamanın sağlıklı bir çocuk gelişimi için vazgeçilmez bir rolü olduğunu belirtiyor.

Yaşlara Göre Oyunla Öğrenme

Öğrenmeyi tetiklemenin en iyi yolu, çocukların doğal oyun dürtüsüne dokunmaktır. Çocuklar etraflarındaki dünyayı keşfederken, giderek daha fazla ekip çalışması ve yenilik gerektiren 21. yüzyıl becerileri kazanırlar.

0-6 Aylık Çocuklar için:

Oyunla öğrenme, bebeğin ilk gülüşüyle ​başlar. Kendi gülümsemenizle karşılık vermek, bebeğinize kritik bir sosyal-duygusal beceriyi öğretir: "İstediğin zaman sadece gülümseyerek benim dikkatimi çekebilir ve benden bir gülümseme alabilirsin."

  • Bebeğinizin agulama ve mırıldanmalarını taklit ederek ve bebeğinizin seslerini bir iletişim aracı olarak kullanarak karşılıklı “sohbet” edin.

  • Bebeğinize parlak renkli, oyuncak benzeri ilgi çekici nesneler gösterin. Yeni dokuları keşfetmek ve deneyimlemek için güvenli nesneleri ağzına götürmesine izin verin.

  • Bebeğinizi farklı pozisyonlara yerleştirin, böylece dünyayı farklı açılardan görebilir.

7-12 Aylık Çocuklar için:

  • Bebeğinizin emeklemek ve etrafı keşfetmek için güvenli bir ortamı olduğuna emin olun.

  • Bebeğinize eylemlerinin yaratacağı etkileri öğrenmesi için fırsatlar verin. Örneğin, bir oyuncağı attığında yere düşeceğini öğrenmesi. Birkaç oyuncağını ulaşabileceği bir yere koyun. Böylece oyuncakları çıkarıp oynayabilir.

  • Bebeğinize farklı yüz ifadeleri ve mimiklerini göstermek için bir ayna kullanın.

  • Ce-ee oynayın.

1-3 Yaşlarındaki Çocuklar için:

  • Çocuğunuza bloklar, boş kaplar, tahta kaşıklar ve yapbozlar verin. Basit nesnelerle oynamak, çocuğunuzun yaratıcılığını desteklemenin en iyi yollarındandır.

  • Çocuğunuza akranlarıyla oynaması için fırsatlar verin. Bu dönem, ebeveyn gözetiminde akranlarla oyun buluşmaları için ideal bir dönemdir.

  • Çocuğunuzun farklı hareketlerle vücudunu keşfetmesine yardımcı olun. Örneğin yürüme, zıplama ve tek ayak üzerinde durma.

  • Düşgücü oyunları için fırsatlar sağlayın. Örneğin, boş bir fincandan bir şeyler içiyormuş gibi yapmak veya hayali oyunlar sağlayan oyuncaklar sunmak.

  • Çocuğunuzla düzenli kitap okuyun. Bu hikayelere dayanarak hayali oyunları teşvik edin.

  • Çocuğunuza onun da öğrenip eğlenceye katılabilceği şarkılar söyleyin ve ritimler çalın.

4-6 Yaş Arası Çocuklar için:

  • Çocuğunuza şarkı söyleyip dans etmesi için fırsatlar sağlayın.

  • Çocuğunuza hikayeler anlatın ve hatırladığı şeyler hakkında sorular sorun.

  • Çocuğunuza hayali sahneler, roller ve etkinlikler canlandırması için zaman ve alan yaratın.

  • Çocuğunuzun düşgücü oyunları ile gerçeklik arasında hareket etmesine izin verin. Örneğin; evcilik oynamak ve ev işlerinde size yardım etmek.

  • Arkadaşlıklar kurması ve sosyalleşmesi için arkadaşlarıyla etkileşime geçebileceği buluşmalar ayarlayın.

  • Çocuğunuzu güvenli bir ortamda farklı hareketler denemeye teşvik edin. Örneğin; zıplama, sallanma, tırmanma ve takla atma.

  • Ekran süresini sınırlayın. Büyük çocuklar için, yaşa uygun medya özellikle siz de onlarla beraber izler ve oynarsanız yararlı olabilir. Ancak çocuklar için sanal olmayan sosyal etkileşimler ve oyun, öğrenme için dijital medyadan çok daha iyidir.

Strese Karşı Koruma Olarak Oyun

Çocuğunuzun sağlığını ve gelişimini desteklemenin yanı sıra oyun, strese karşı bir koruma görevi görerek sosyal-duygusal dayanıklılık oluşturur. Çocuğunuzun güvenli, istikrarlı ve besleyici ilişkiler kurmasına yardımcı olur.

Amerikan Pediatri Akademisi'ne göre, oyun oynarken duyulan karşılıklı neşe ve bire bir etkileşim vücudun strese verdiği tepki ile başa çıkmayı sağlayabilir. Anaokuluna girme endişesi olan 3 ila 4 yaşındaki çocuklarla yapılan bir çalışmada, 15 dakika masal dinleyenlere kıyasla 15 dakika oyun oynayan çocukların stresinin iki kat azaldığı ölçülmüştür.

Farklı Oyun Çeşitleri ve Faydaları

Oyuncak ve Eşyalarla Oynamak

Bebekler, oyuncak gibi bir nesneyle oynarken, özelliklerini keşfetmek ve “deneyler” yapmak için duyusal-motor becerilerini kullanırlar. Örneğin, bir nesnenin katı olup olmadığını öğrenmek için onu yere çarpabilirler. Okul öncesi çağındaki çocuklar, sıra alma, paylaşma, sembolizm gibi soyut düşünce ve kavramları geliştirmek için nesneleri kullanır: muzu telefon olarak kullanarak oyun oynama gibi.

Fiziksel Oyunlar Oynamak

Serbest oyun zamanı gibi fiziksel eğlenceler, çocukların motor becerilerini geliştirmeye, çocukluktaki obeziteyi önlemeye ve duygusal zekayı geliştirmeye yardımcı olur. Örneğin, kaydıraktan kaymanın heyecanı, çocuğunuzun nispeten güvenli bir ortamda risk alarak özgüven kazanmasını sağlar. Başkalarıyla fiziksel oyunlar oynamak ise empati geliştirmeye yardımcı olur. Örneğin elim sende oyunu, birine çok sert vurarak ona zarar vermemeye dikkat etmeyi öğrenmek gibi sosyo-duygusal becerileri geliştirmelerine yardımcı olur.

Dış Mekanlarda Oynamak

Açık hava oyunları özellikle önemlidir. Çünkü çocukların mekansal farkındalık ve denge gibi beceriler edinmeleri için tüm duyularını kullanmalarına imkan sağlar. Ayrıca bu tür oyunlar çocuğunuzun dikkat süresini uzatabilir. Araştırmalar, okulların teneffüs için daha fazla zaman ayırdığı ülkelerdeki çocukların büyüdüklerinde daha fazla akademik başarı sağladıklarını ortaya koyuyor.

Rol Yapma Oyunları Oynamak

Bu tür oyunlar, küçük çocukların farklı sosyal rolleri denemelerine ve işbirliği yapmayı öğrenmelerine imkan sağlar. Giyinmek, rol yapmak ve hayali oyunlar yaratıcılığı teşvik eder ve müzakere, iletişim ve dil becerileri geliştirir. (Bir çocuğun "Sen öğretmen ol, ben de öğrenci olacağım" demesi gibi.)

Çocuğunuza oyun oynaması için bol bol fırsat vermek, ileride meraklı, yaratıcı, sağlıklı ve mutlu yetişkinler haline gelmeleri için gerek duydukları becerileri edinmelerine yardımcı olmanın en iyi yollarından biridir. Çocuğunuz sizinle oynamak istediğinde, bu fırsatı değerlendirin! Birbirinizle ve çevrenizdeki dünyayla bağlantı kurarken keşfetmenin keyfini paylaşın.

Önemli Not

Bu makalede yer alan bilgiler, çocuk doktorunuzun tıbbi bakımı ve tavsiyesi yerine kullanılmamalıdır. Çocuk doktorunuzun bireysel gerçeklere ve koşullara dayalı olarak önerebileceği tedavide farklılıklar olabilir.

Orjinal metin:

The power of play - how fun and games help children thrive. (2019, November 25) Retrieved February 17, 2021, from https://www.healthychildren.org/English/ages-stages/toddler/fitness/Pages/Caution-Children-at-Play.aspx

Derleyen: Ege Çakaloz Yıldız