Bebek ve Çocuklarda Uyku Rutini

Psikolog Elif Ecem Nalcı, 25 Şubat 2022
Çocuk ve Uyku

Çocuklar doğdukları andan itibaren zihinsel ve fiziksel olarak gelişebilmek için uykuya ihtiyaç duyarlar. İyi bir uyku düzeni çocuklar için beslenme kadar önemlidir. Çocuklar büyüdükçe, ihtiyaç duydukları uyku süresi azalır. Araştırmalar, çocukların ilk 12 ayda ortalama 14-15 saat, 1-3 yaş arasında 13 saat, 3-6 yaş arasında 11 saat uyku süresine ihtiyacı olduğunu gösteriyor. Uyku da diğer tüm alanlar gibi her çocukta farklılıklar gösterebilir ve kendine özeldir. Burada önemli olan uykunun düzenli olmasıdır. Olabildiğince düzenli bir uyku ritmi, çocukların biyolojik saatleri ile uyumlu şekilde bedensel ve zihinsel düzenlerini korumalarını sağlar.

Çocuklar için Uyku Rutini Neden Önemli?

Çocuğunuzun uykuya geçmesini kolaylaştırabilecek rutinler yaratmak, ona rahatlık hissi verir. Böylece iyi bir uyku süreci geçirmesini sağlayabilirsiniz. Aslında hepimizin uyku rutinleri vardır. Uykudan önce dişleri fırçalamak, aileye iyi geceler dilemek, pijamaları giymek, bir masal anlatmak bunlara örnek olabilir. Çocuğunuz için uyku rutini oluştururken dikkat edilmesi gereken en önemli şey, bebeğimizin doğumuyla birlikte getirdiği mizacı ve çevresel koşullardır. Unutmayın ki her çocuk farklıdır, ve çocuğu tanıyarak ona uyumlanmak süreci rahatlatmak için iyi olabilir.

Bebeğiniz/çocuğunuz ile kurduğunuz bağ ile onun ihtiyaçlarına kulak verdiğinizde, ilişkiniz gibi uyku rutininin de biricik olduğunu göreceksiniz. Bu biricikliğe kulak vererek çocuğunuza uygun rutinler yaratabilir ve iyi bir uyku düzeni oluşturabilirsiniz. Her gün aynı ritimde olmasa da haftanın çoğu gününde belli bir düzene ve tekrara oturtulan rutinler çocuğunuzun kendini güvende hissetmesini ve rahatlamasını sağlar. Böylelikle çocuğunuz uyku zamanının geldiğini anlayabilir. Zamanla bu rutinler alışkanlık olarak yerleşecektir.

Bu yazının devamında yardımcı olabilecek rutinleri sizler için derledik. Bunlardan ilham alarak siz de çocuğunuzun ihtiyaçlarına uygun bir yatma rutini oluşturabilirsiniz.

Çocuklar için uykuya geçişi kolaylaştıran uyku rutinleri:

  • Rahatlamasına yardımcı olmak için ılık bir duş aldırmak veya bezini değiştirmek

  • Beraber dişleri fırçalamak

  • Işıkları kısıp, evdeki ekranları kapatarak evin sakinleşmesini ve uyku pozisyonuna geçmesini sağlamak

  • Beraber kitap okumak, sevdiğiniz bir ninni veya şarkı söylemek

  • Güvende ve sakin hissetmesi için sarılmak, öpmek gibi ten teması içeren sakin aktivitelerin ardından “İyi geceler öpücüğü” ile uykuya dalacağını hissettirebilirsiniz.

  • Farklı odada yatan çocuğunuza sarılacağı bir peluş oyuncak veya yumuşak battaniye vermek yararlı olabilir. Bu siz onu sakinleştirip uyuttuktan sonra güven hissi sağlayacaktır.

  • Çocuğunuzun beden ve zihnini dinginleştirmek için beraber 1-2 dakikalık sakinleştirici nefes egzersizleri yapmak

  • Sevdiği bir masalı anlatmak

Bu rutinleri oluştururken Tolkido’nun yeni Akıllı Uyku Arkadaşım Setinden de faydalanabilirsiniz. “Tolkido Akıllı Uyku Arkadaşım” setinde uyku için düzenlenmiş Türkçe ve İngilizce masallar, Sertab Erener’in sesinden ninniler, klasik müzikler, uyku seslerinin yanında, kendi sesinizi kaydederek çocuğunuza özel hazırlayabileceğiniz özel kartlar bulunur. Tolkido’nun Akıllı Uyku Arkadaşım setini nasıl kullanabileceğinizi Tolkido’nun Yeni Akıllı Uyku Seti adlı yazımızda detaylı olarak öğrenebilirsiniz.

Uyku Rutinlerinde Önemli Olan Noktalar

Çocukların kendi duygularını düzenleyebilmesi ve sakinleşmesi için ebeveyn desteği önemlidir. Bu desteği verirken deneme yanılma ve kendi iç sesiniz size yol gösterecektir. Örneğin, çocuk peluş bir oyuncağı veya bir ninniyi söylemeyi reddediyorsa burada farklı şeyler deneyerek ritmi bulmak yarar sağlayacaktır. Rutinleri kısa tutmanız daha iyi olacaktır. Çünkü uzun rutinler uyku vaktinin geçmesine neden olur ve sıkça yapmayı zorlaştırır.

Uyku rutinini yaşa göre yenilemek fayda sağlayacaktır. Yeni yürümeye başlayan ve bağımsızlığını kazanan çocuklar uykuya ve uyku rutinine direnebilir. Burada ona seçenek sunmak önemlidir. Örneğin, “Hangi kitabı okumak istersin?”, Hangi pijamanı giymek istersin” gibi sorular ona seçenek sağlar, böylelikle seçimler yapabilen bağımsız bir birey olduğu mesajını alır. Bu da rutine direnmesini azaltacaktır.

Uyku Rutinini Etkileyebilecek Noktalar

  • Vücudun dinlenmesi için yeteri kadar yorulması gerekir. Çocuğunuzun gün içinde enerjisini yeterince attığından emin olun. Dışarı zamanını iyi değerlendirmek ve yeterli gün ışığı almak önemlidir.

  • Çocuğunuzun kafein ve şekerli yiyecekleri minimum düzeyde tüketmesi uyku kalitesi açısından iyi olabilir.

  • Çocuğunuz çok yorgun ve stresli ise huysuzlanarak uykuya direnebilir. Bu nedenle uyku saatlerini geçirmemeye ve çocuğunuzun gün içerisinde de ihtiyaç duyduğu dinlenme saatlerini yaratmaya özen gösterebilirsiniz.

  • Fazla ekrana maruz kalma(mavi ışık), çocuğun uykusunu kötü etkileyebilecek bir unsurdur. Tablet, telefon, televizyon kullanımı minimum seviyede tutulmalıdır. Yapılan bir araştırmaya göre (Gözün Kahraman & Ceylan, 2018), elektronik aletin aşırı kullanımı, uyku süresinin azalmasına ve yatağa geç girmeye sebep olabilmektedir.

Her çocuğun biricik olduğunu ve çocuklar için uykunun karşılıklı etkileşimi olan bir ilişki olduğunu unutmayın. Bu sebeple çocuğu dinleyip ona uyum sağlayabilecek yollar bulmak iyi olacaktır. Yine ilişkide temas ve bağ kurmak önemlidir. Son olarak, çocuğun rutinini ayarlarken, kendinizi unutmamak, kendi uykunuzu ihmal etmemek ebeveynin iyi oluşu açısından önemli bir nokta olduğunu da belirtmek isterim. İyi ve huzurlu geceler.

Kaynaklar: